مضرات استفاده از سیگار در نوجوانان و جوانان
مقدمه
یکی از مشکلات عمده‌ای که نسل جوان جامعه با آن روبروست، خطر اعتیاد و گرایش به مصرف مواد مخدر است. بالاترین سطح سنی معتادان در ایران را افراد 21 تا 27 ساله تشکیل می‌دهند. مصرف این گونه مواد (انواع سیگارها، قرصها، مخدرها و...) در بین نوجوانان و جوانان رو به افزایش است.
نتایج تحقیقات حاکی از آن است چنانچه افراد در سنین نوجوانی شروع به کشیدن سیگار کنند (بیش از ٧٠ درصد موارد سیگاری شدن در این مرحله اتفاق می‌افتد) و مدت ٢٠ سال یا بیشتر به این عمل ادامه بدهند بین ٢٠ تا ٢۵ سال زودتر از افرادی که به هیچ‌وجه در زندگی سیگار نکشیده‌اند، خواهند مرد.
تنها سرطان ریه یا بیماریهای قلبی پیامدهای استعمال دخانیات نیست بلکه مجموعه‌ای از مسایل و مشکلات بهداشتی در ارتباط با مصرف مواد دخانی وجود دارد که می‌تواند به لحاظ شرایط جسمانی و مقاومت ایمنی در افراد سیگاری بروز کند، که برخی از آنها عبارتند از:
1. از دست دادن موها، ٢. آب مروارید، ٣. چین و چروک، ۴. ضایعات شنوایی، ۵. سرطان پوست، ۶. فساد دندان‌ها، ٧. پوکی استخوان، ٨. بیماریهای قلبی، ٩. زخم معده، ١٠. تغییر رنگ انگشتان، ١٣. سرطان.
بیش از ۴٠ عنصر سرطان‌زا در دود سیگار وجود دارد احتمال سرطان ریه ٢٢ مرتبه بیشتر از افراد غیرسیگاری است.
برای شروع استعمال سیگار، طیفی از فاکتورهای فردی، فرهنگی، اجتماعی و محیطی دخیل هستند. استعمال مرتب سیگار در یک فرد جوان بیشتر مجموعه‌ای از مراحل است تا یک اتفاق ساده و تنها، که در آن شخص از استعمال دخانیات به شکل آزمایشی و تفننی در دوران نوجوانی، به طرف استعمال مرتب و عادتی در بزرگسالی حرکت می‌کند.
عوامل تاثیر گذار در مصرف سیگار
1. اجتماعی:
عوامل محیطی اجتماعی مثل تقلید، پافشاری دوستان، تبلیغات سیگار و قدرت نه گفتن در مقابل این فشارها و اصرارهاست.
2. شخصیتی:
عوامل شخصیتی مانند: عدم موفقیت در تحصیلات، روحیه سرکش، اعتماد به نفس پائین، عدم توانایی در ایجاد ارتباط با دیگران و منزوی بودن، نداشتن توانایی مقابله با فشار دوستان، دانش پایین و نگرش غلط در مورد خطرات سیگار، از موارد مهم و قابل بررسی در زمینه اعتیاد به سیگار است.
3. خانوادگی:
فشارهای خانوادگی، نبود رابطه ضروری بین والدین، فقر، در دسترس بودن سیگار و بعضاً قیمت پایین آن نیز از عوامل مهم به سوق دادن فرد به سوی مصرف سیگار است.
روش‌های زیر به شما کمک زیادی در ترک کردن سیگار بصورت دائمی خواهد نمود.
● تصمیم جدی برای ترک.
اولین فکری که ممکن است به ذهن شـما خـطـور نماید این است: چرا باید ترکش کنم؟ برای شروع باید سلامتی خود را مدنظر داشته باشید. ترک آن، بـلافاصله باعث کاهـش احتمال ابتلا به انواع سرطان می‌گردد.
و به این فکر کنید که با ترک سیگار تا چه اندازه در پول خود صرفه جویی می‌کنید. اگر روزی یک پاکت می‌کشید، در سال حدود ٢٠٠ هزار تومان دود می‌کنید در حـالی که می‌توانـید این پول را به مصارف بهتری برسانید.
مسئله مهمی که باید بخاطر داشته باشید، این است که تنها زمانی می‌توانـید سیگار را ترک کنید که آمادگی آن را داشته باشید. بخاطر دیگران یا دلایلی که زیاد بـرایتان اهمیت ندارد، اقدام به ترک آن نکنید. فقط برای خودتان این کـار را انـجام دهیـد. ایـن تنها روشی است که قطعاً شما را موفق خواهد کرد.
● مراحل ترک سیگار
از آنجایی که سیگار یکی از مشکلترین عادت‌هایی است که می‌توان کنار گذاشت، در این قسمت چندین روش برای مجهزتر نمودن تلاش و کوشش شما برای رسیدن بـه هـدف ارائه شده است.
1. تاریخی برای شروع تنظیم کنید.
بعد از این که تصمیم به ترک سیگار گرفتید، لازم است تاریخی را برای شروع در نظر بگیرید.
2. عهد ببندید.
با بستن یک قرارداد می‌توانید به کارتان رسمیت ببخشید. این پیمان را با یکی از دوستان یا یکی از اعضای خـانـواده خـود بسته و به هر کسی که می‌شناسید اعلام کنید که قصد ترک سیگار را دارید تا غرورتان شمـا را در راهـی که می‌روید ثابت قدم نگاه دارد.
3. طلب یاری نمایید.
وقتی بار مسئولیتی را با دوستان تقسیم می‌نماییم راحت‌تر می‌توانیم از عهده‌اش برآییم.
وقتی همزمان با دوستتان سعی در ترک سیگار می‌کنید، می‌توانید انگیزه یکدیگر را تقویت نموده و در لحظات سخت با هم صحبت کنید. نقل و انتقال تجربیات به همدیگر اثرات بسیار سودمندی در برخواهد داشت.
دو روش دیگر برای برخی افراد مفید واقع شده‌اند: طب سوزنی و هیپنوتیزم.
4. رخت و لباس دخانیات را از تن بیرون کنید.
هـر چـیـز مـربــوط بـه دخانیات مانند زیرسیگاری، فندک و سیگار را دور انـداخـتـه و از آنـــچــه کـه با استـعـمـال دخانیات مربوط می‌شود خود را رهایی دهید.
5. عادت‌های دیگری را جایگزین کنید.
سیگار کشیدن یک عادت است. کاری که شمـا بـرای آرام کـردن اعـصاب یا مشغول نگاه داشتن خود به صورت ناخودآگاه انجام می‌دهید. لازم اسـت عـادت دیـگـری را جـایگزین کشیدن سیگار نمایید. برای مثال می‌تـوانـیـد آدامـس بـجـویـد، آب نـبـات بخورید و یا از سبزیجات استفاده کنید.
گذشته از این، سعی کنید میل و کشش خود را به کشیدن سیگار با انجام برخی اعمال بی‌ضرر و وقت‌گیر جایگزین کرده و از بـیـن بـبرید. هرگاه هوس کشیدن سیگار کردید، یک لیوان پر آب بخورید تا میل‌تان فروکش کند. هدف این است که کمی فاصله انداخته تا رغبت شما برای مصرف سیگار از بین برود.
6. از اماکنی که سیگار کشیدن در آنها رواج دارد دوری کنید.
7. از محصولات طبی کمک بگیرید.
دنیــای پزشـکـی از ایـن موضـوع کامـلاً آگـاه است که ترک سیگار مشکل‌تر است از آن چیزی است که گفته می‌شود. در وحله اول آدامس نیکوتینی ساختـه که نه تـنـها بـاعث مشـغـول نگاه داشتن دهان شما می‌گردد، بلکه مقدار اندکی نیکوتین برای ارضای بدن وارد سیستم فرد می‌نماید. در هر حال پیش از بکاربردن هر کدام از محصولات با پزشک خود مشورت کنید.
8. مقاوم باشید.
همان گونـه کـه قـبـلاً نیز گفته شد، ترک سیگار بسیار دشوار است. قطعاً دچار وسوسه کشیدن سیگار خواهید شد و موانع بسـیاری در سـر راهتان قرار خواهد گرفت ولی باید پایداری نموده و هیچگاه دلسرد نگردید.
9. هر روز برایتان آسانتر خواهد شد.
▪ در این قسمت چند نکته دیگر برای ترک سیگار آورده شده است:
الف) به خودتان پاداش دهید.
ترک سیگار گامی بلند در زندگی محسوب شـده و باید بهمیـن مناسبت همانند اتفاقات مهم دیگر جشنی برپا کرد. با پولـی کـه قـرار بــود صرف خریداری سیگار شود، اکنون می‌تـوانـیـد بـا آن چـیـزی بـخـریـد کـه بـرایتان لذت بخش باشد، به این وسیله یک مزیت محسوس ترک سیگار را دریافته و برای ادامه کـار مصمم‌تر خواهید شد.
ب) ورزش کنید.
تمرینات ورزشی قطعاً به شما کمک خواهد نمود، چرا که فعالیت زیاد باعث مـشغـول نـگاه داشتن ریه‌ها و از بین بردن میل به سیگار می‌شود.
ج) برنامه غذایی منظمی داشته باشید.
سعی کنید از وعده‌های غذایی مناسبی استفاده نموده و در ساعات منظمی اقدام به خوردن غذا نمایـیـد.
د) مراحل ترک سیگار را آهسته طی کنید.
واژه "همیشه" کلمه‌ای وحشت‌آور است چرا که اشاره به آن دارد که مابـقی عـمـر خـود را باید به همین منوال و بدون هیچ انحرافی طی نمایید. کاری که باید انـجـام دهـیـد ایـن است که روز به روز پیش روید؛ با اهداف درازمدت خود را هراسـان نـکنـیـد.
و) رهایی از مصرف سیگار
وقتی کار تمام شد و به نتیجه رسید، هیچ دلیل مثبتی برای آغاز مجدد وجـود نـدارد و آن چه که هست دلایل منفی است.
بعلاوه هـیچـکس جـز خـودتان نمی‌تواند شما را مجبور به ترک نماید. مطمئن باشید صحیح‌ترین مبارزه را در زندگی خود انجام می‌دهـید. در نهایت اگر می‌خواهید عادت دیگری را جایگزین کشیدن سیگار نمایید دقت کنید که کار بدتر از بد نشود!